W piątek, 14 marca przypada Dzień Motyla. W Polsce – jak poinformował dr Jacek Wendzonka z Wydziału Biologii UAM w Poznaniu – występuje blisko 3200 gatunków motyli, z czego ponad 160 to motyle dzienne, czyli te najbardziej znane i podziwiane.
„Proces przeobrażenia motyla, od gąsienicy poprzez poczwarkę aż po dorosłego osobnika, doskonale odzwierciedla ideę przemiany i doskonalenia siebie. Gąsienica to przede wszystkim +maszyna+ do zdobywania energii z pożywienia, poczwarka stanowi swego rodzaju kapsułę, w której zachodzą niezwykłe przemiany, a finalnie z tej niepozornej formy wyłania się piękny, delikatny motyl. Ta niezwykła metamorfoza od wieków inspirowała ludzi, stając się symbolem ewolucji i możliwości ciągłego rozwoju” – podkreślił dr Jacek Wendzonka z Wydziału Biologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, cytowany w komunikacie uczelni.
Naukowiec przypomniał, że symbol motyla inspiruje i pojawia się w różnego rodzaju przekazach od wieków. W mitologii pojawił się np. motyw Psyche, pięknej dziewczyny o skrzydłach motyla, której upór i pracowitość stały się dla ludzi symbolem odrodzenia i przemiany. Nie tylko fizycznej transformacji, ale przede wszystkim duchowego rozwoju.
Dr Wendzonka wskazał, że w Polsce występuje blisko 3200 gatunków motyli, z czego ponad 160 to motyle dzienne. Większość to jednak tzw. motyle nocne, czyli ćmy.
„Choć podział ten jest umowny i nie zawsze ścisły, ćmy stanowią znaczącą część naszej fauny i wśród nich również można znaleźć niezwykle efektowne gatunki. Przykładem jest zmierzchnica trupia główka – największy i najcięższy motyl w naszej faunie, osiągający rozpiętość skrzydeł nawet do 14 cm. Jego larwy żerują na roślinach z rodziny psiankowatych, takich jak ziemniaki, często więc znaleziska tych owadów w Polsce były związane właśnie z wykopkami. Mimo że zmierzchnica jest gatunkiem ciepłolubnym, a nasze zimy często bywają dla nich zabójcze, co roku obserwujemy ich migracje. Mogą dotrzeć z Afryki aż po koło polarne” – opisano w komunikacie.
Dr Wendzonka zaznaczył, że motyle nie zawsze są tylko pożytecznymi organizmami. Ze względu na ich zdolność do składania dziesiątek, a nawet setek jaj, z których wykluwają się „żarłoczne gąsienice”, niektóre gatunki mogą stanowić zagrożenie dla roślin.
„Problem często pojawia się w przypadku motyli, które dopiero pojawiają się na danym terenie – określamy je wtedy jako gatunki inwazyjne. W nowym środowisku nie napotykają swoich naturalnych wrogów, takich jak pasożyty i drapieżniki regulujące ich liczebność” – podano w komunikacie.
Jednym z przykładów takiego inwazyjnego gatunku jest szrotówek kasztanowcowiaczek.
„Kasztanowiec, znany jako drzewo symboliczne dla maturzystów, został sprowadzony do Polski ze względu na swoje piękne kwiaty i atrakcyjny pokrój jako drzewa parkowego i alejowego. Za nim pojawił się ten drobny motyl, którego biologia jest bardzo ciekawa – jego gąsienice żerują wewnątrz blaszki liściowej, wygryzając korytarze, co nazywamy minowaniem. W efekcie drzewa już latem są mocno osłabione, a ich liście brunatnieją i przedwcześnie opadają. Z czasem w Polsce zaczęli pojawiać się naturalni wrogowie szrotówka, co daje nadzieję na stopniowe ograniczenie jego populacji. Trzeba tu zaznaczyć, że sam kasztanowiec jako gatunek obcy, rozsiewający się i dziczejący jest w tym przypadku także gatunkiem inwazyjnym” – podkreślił dr Wendzonka.
Motyle można obserwować w zasadzie wszędzie. Dr Wendzonka przypomniał jednak, że same kwiaty dla motyli to nie wszystko. „Motyle potrzebują również roślin żywicielskich dla swoich gąsienic. Często są to niepozorne chwasty, takie jak osty czy pokrzywy, dlatego jeśli chcemy przyciągnąć więcej motyli do naszych ogrodów, warto zadbać o różnorodność roślinności” – podkreślił biolog. (PAP)
